Proxima Centauri’den Gelen Sinyal Uzaylıların İşareti Olabilir Mi?

Kemal Cihat Toprakçı

26 Aralık 2020
6 min read

Gökbilimciler Avustralya Parkes Gözlemevi’nde bulunan radyo teleskoplarla görece yakın bir yıldızın bulunduğu konumdan gelen ilginç bir sinyal tespit ettiler. Alınan sinyal, doğal yollarla oluşamayacak frekans aralığında olduğu için dünya dışı akıllı yaşam ihtimalini de beraberinde getirdi. Yazımızda, ihtimallerin neler olduğuna değineceğiz.

Yazımızın video versiyonunu bu linke tıklayarak veya aşağıdan izleyebilirsiniz. Video izlemek yerine okumayı tercih ediyorsanız, sayfayı aşağı kaydırıp okumaya devam edebilirsiniz.

Proxima Centauri yıldızı 4.2 ışık yılı uzaklığıyla güneş sistemine en yakın yıldız olarak biliniyor. Ayrıca yıldızın yörüngesinde 2 adet ötegezegen de bulunuyor. Bu ötegezegenlerden biri olan Proxima Centauri b ötegezegeni, suyun sıvı hâlde kalmasına imkân sağlayan yaşanılabilir bölgede yer alıyor. Bu bilgi, bu ötegezegende akıllı varlıkların var olabileceği ihtimalini de beraberinde getiriyor.

Ancak aynı zamanda bu ötegezegen yıldızına kütle çekim kilidiyle bağlı halde yörüngede dönüyor. Yani bu ötegezegenin kendi etrafındaki dönüş hızı ile yıldızın çevresindeki dönüş hızı eşit. Bu da gezegenin yalnızca bir yüzünün sürekli olarak yıldızına baktığı anlamına geliyor. Örneğin bu durum, Dünya – Ay arasında da gerçekleştiği için biz Dünya’dan Ay’ın hep aynı yüzünü görüyoruz. İşte Proxima Centauri b yaşanılabilir kuşakta bulunsa da kütle çekim kilidinden dolayı, hep bir yüzünün yıldızına dönük olması nedeniyle yoğun radyasyona maruz kalarak atmosferini kaybetmiş olabilir. Bu da gezegen üzerinde yaşam ihtimalini düşüren etkenlerden biri.

Kütle çekim kilidi Güneş Sistemimizde yalnızca Dünya – Ay arasında gerçekleşmiyor. Bu hareketli görsel, Plüton ve uydusu Charon arasındaki kütle çekim kilidini gösteriyor.

Peki ya buradan gelen sinyal neyin nesi? İhtimaller neler olabilir?

Öncelikle sinyalin kaynağı hakkında konuşmak için henüz çok erken. Çünkü sinyalin kaynağına dair bir dizi ihtimal bulunuyor. Elbette aralarında dünya dışı akıllı yaşamdan gelmiş olma olasılığı da var ama bu ihtimal astronomlara göre çok düşük. Aslında sinyalin bu kadar kafa karıştırıcı ve ilgi çekici olmasının sebebi, sinyalin frekans aralığı. Çünkü 982 megahertzlik frekans aralığı, bildiğimiz hiçbir gök cismi tarafından üretilmez.

Bu frekans aralığındaki sinyallere uydular gibi insan yapımı nesneler sebep olabilir. Bu yüzden sinyale dünyamızın etrafında dönen uydudan birinin sebep olmuş olma ihtimali mevcut. Çünkü dünyamız yörüngesinde 2700 kadar çalışır vaziyette uydu var ve bu uydular Dünya’ya sürekli veri gönderiyor. Bununla birlikte sinyalin Proxima Centauri’den geldiği bile kesin değil. Çünkü sinyal Proxima Centauri ile aynı hizada yer alan, fakat arkasındaki başka bir kaynaktan da iletiliyor olabilir.

Sinyalin bu bölgeden geldiğini varsaydığımızda bile başka ihtimaller bizi karşılıyor. Örneğin güneş sistemimizde, büyük manyetik alanı yüzünden bazı radyo atımları Jüpiter’den kaynaklanabiliyor. Yani Proxima Centauri bölgesinde yer alan manyetik alanı çok güçlü bir gezegen de bu sinyallere sebep oluyor olabilir. Ancak bu olasılığın gerçek olma ihtimali de bir hayli düşük. Çünkü Proxima Centauri’nin bulunduğu bölgeye Jüpiter’i koyacak olsaydık, Jüpiter’in manyetik alanından kaynaklanan radyo sinyalleri, bugüne dek dünyaya gelen en zayıf sinyalden bile 1.000 kat daha zayıf olurdu. Özetle bu ihtimal için imkânsız diyemeyiz ancak, çok düşük bir ihtimal olarak niteleyebiliriz.

İhtimalleri daha da uzatabiliriz. Örneğin sinyale sebeb olan şey, astronomlardan birinin karnının acıkması bile olabilir. Kulağa komik geliyor ama aslında evet, bu gerçekten olabilir. Çünkü bundan yaklaşık 5 yıl öncesinde Parkes gözlemevinde, uzaydan geldiği düşünülen bir sinyal tespit ediliyor ancak sonrasında bu sinyale sebep olan kaynağın, bir mikrodalga fırını olduğu anlaşılıyor.

Proxima Centaturi’den gelen 982 megahertzlik frekans, bir kuasar, karadelik ya da bu tür bir gök cisminden gelebilecek kadar güçlü bir sinyal değil. Anlayacağınız, ihtimaller bir hayli fazla ama sinyalin akıllı yaşama işaret ettiğini düşünmeyi bizler de çok istesek de bu oldukça düşük bir olasılık. Bunun en güzel örneklerinden biri Türkçe’ye Hızlı Radyo Atımları olarak çevirebileceğimiz FRB’ler. FRB sinyalleri, milisaniyeler içerisinde çok yüksek enerjili sinyaller yayabilen radyo sinyalleridirler ve yalnızca milisaniyeler içerisinde Güneş’in üç günde yaydığı enerjiden daha fazla enerji üretebilirler.

Yüksek enerjili bu radyo sinyallerinin nereden geldiği ve nasıl oluştuğu, on yılı aşkın bir süredir astronomların en çok merak ettiği konulardan bir tanesiydi. Sinyallere sebep olan ihtimaller arasında kara delikler, süpernovalar, nötron yıldızları ve hatta Proxima Centauri bölgesinden gelen sinyalde düşünüldüğü gibi “uzaylılar” bile vardı. 2020 yılının Nisan ayına dek yaklaşık 50 kadar FRB sinyali tespit edilmişti ve bu sinyaller milyonlarca ışık yılı uzaklıktan Dünya’ya ulaşıyordu. Ancak 2020 Nisan ayında ilk defa bir FRB’nin galaksimiz Samanyolu’ndan geldiği tespit edildi. Dolayısıyla astronomlar bu bölgeye odaklandılar ve sinyallerin kaynağının oldukça güçlü manyetik alanları bulunan magnetarlar olduğunu keşfettiler. Çünkü evrenin en güçlü mıknatısları olarak da tanımlayabileceğimiz magnetarlar, muazzam güçte manyetik alanlara sahipler ve çok kısa sürelerde güçlü sinyaller üretebiliyorlar.

Gizemi 2007’den beri çözülemeyen, ve uzaylılardan geldiği düşünülen bu sinyallerin kaynağı en sonunda tespit edilebilmişti.

Özetlemek gerekirse; Belki henüz keşfetmediğimiz bir tür ötegezegenin manyetik alanı, düşük frekans aralığında sinyal gönderiyor olabilir. Ya da Proxima Centauri’den geldiğini düşündüğümüz sinyal, mikrodalga örneğinde olduğu gibi yerel bir kaynaktan da iletiliyor olabilir. Yani Proxima Centauri’den gelen sinyal hakkında henüz yeterince bilgi sahibi değiliz; Ancak henüz sinyalin kaynağını kesin olarak bilmiyor olmamız, uzaylılardan geldiği anlamına da gelmiyor.

Hazırlayan: Kemal Cihat Toprakçı

Kaynaklar ve Referanslar: